Het kan je overkomen zonder dat je er erg in hebt: een ongezonde liefdesrelatie. De relatie waar je eerst zo enthousiast over was, is langzaam maar zeker veranderd in een soort nachtmerrie. Je zit verstrikt in je emoties, ziet geen toekomst meer en weet niet hoe je uit dit diepe dal moet komen. Jij en je partner zijn als kat en hond. De dagen staat in het teken van ruzies, beledigingen, verdriet, pijn en soms zelfs geweld. Wat kun je doen?
Hoe herken je een ongezonde liefdesrelatie?
De eerste stap op weg naar ‘genezing’ is erkennen dat je in een ongezonde relatie verzeild bent geraakt. Een ongezonde relatie is gemakkelijk te herkennen.
Voordat we op de symptomen ingaan eerst even iets meer over relaties en liefde in het algemeen. Liefde is een aangeboren emotie die we ons hele leven zullen ervaren. Deze emotie heeft een therapeutische functie die de beide partners rust, veiligheid, geborgenheid schenkt, maar ook energie en de kracht geeft om eigen doelstellingen in het leven te bereiken.
Mis je al deze dingen in je relatie en ervaar je je relatie als een last – pijnlijk, moeizaam en limiterend – dan is de kans groot dat je relatie op z’n minst ongelukkig en misschien wel ‘ongezond’ is. Een ongezonde of pathologische relatie kenmerkt zich door gebrek aan respect, negatieve gevoelens, ruzie en emotioneel en soms zelfs fysiek geweld.
Een ongezonde relatie heeft een negatieve invloed op je geestelijke gesteldheid, doet afbreuk aan je eigenwaarde en ondermijnt je algehele welzijn. Als je in een dergelijke relatie zit, dan zul je merken dat je je vaak terneergeslagen voelt. Je kunt er depressief van worden, je onzekerheid kan toenemen en raar genoeg, kan een ongelukkige relatie je zelfs obsederen. Je raakt geobsedeerd door de relatie die je zoveel pijn doet.
Andere signalen van een ongezonde relatie zijn het beleven van je relatie alsof het ‘alles’ in de wereld is, alsof het het aller-allerbelangrijkste in je leven is. Ook het in grote mate afhankelijk zijn van je partner of geheel onder zijn of haar controle leven, geïsoleerd van vrienden en familie, zijn tekens aan de wand. Andere dingen die je aan het denken moeten zetten zijn: overdreven jaloerse trekken, beledigingen en het beleven van je liefdesleven tussen de lakens op een niet-volwassen manier.
In een ongezonde relatie kan ook fysiek geweld voorkomen. Meestal (maar niet altijd) is de vrouw degene die het geweld ondergaat. Dit wil echter niet zeggen dat het ‘allemaal de schuld van de man’ is als de relatie niet functioneert. Een ongezonde relatie wordt veroorzaakt door een pathologische interactie, een ongezonde dynamiek tussen de beide partners die de relatie verziekt. Het is heel belangrijk om deze dynamiek op tijd te herkennen.
Datzelfde geldt voor alle andere signalen die aangeven dat er iets mis is. Bovenstaande signalen zijn maar voorbeelden. Er kunnen ook andere signalen zijn. Meestal zijn ze op zich gemakkelijk te herkennen, maar vaak genoeg willen we ze niet zien. Toch is het heel belangrijk om ze tijdig onder ogen te zien.
Dat geldt voor elk van de partners. In een ongezonde relatie is het geen kwestie van ‘boosdoener’ en ‘slachtoffer’, geen ‘winnaar’ of ‘winnares’. Een ongezonde relatie doet beide partners enorm veel verdriet en pijn, wat hun rol ook is. Het is een lose-lose situatie. Beiden hebben er belang bij om verandering in deze situatie te brengen.
Wat moet je doen als je weet dat je een ongezonde relatie hebt?
De enige manier om eruit te komen, is praten. Praat erover met je eigen familieleden, met je vrienden of vriendinnen. En sluit je ogen niet voor de eerste signalen. Helaas hebben we de neiging om deze te minimaliseren, weg te wuiven. Maar beledigingen en dreigingen bijvoorbeeld zijn vaak voorlopers van een escalatie. Accepteer deze gedragingen niet.
Tot welke professionele figuren kun je je wenden?
Verder kun je de hulp inroepen van je huisarts (als je daar een goede relatie mee hebt) die je kan verwijzen naar een goede psycholoog of opvang in geval van fysiek geweld. Het hangt van de situatie af wie je verder zal helpen. Je kunt ook zelf een hulplijn of een opvangcentrum bellen.
Kan een ongezonde relatie weer gezond worden?
Er zijn geen algemene regels maar er zijn gevallen waarin, als er op tijd ingegrepen worden, het mogelijk is om een relatie weer op de rails te krijgen. Dat hangt af van de wil, het geestelijk vermogen en karaktereigenschappen en achtergrond van beide partners. In andere gevallen is de beëindiging van de relatie de enige oplossing. Hoezeer dat ook pijn zal doen, op den duur zal het verlichting brengen. Krachten zullen terugkomen en je zult je weer in staat voelen om je leven in eigen hand te nemen.
