Terwijl de herfst zich aandient met gouden bladeren, warme truien en gekruide lattes, merken veel vrouwen dat ze in stilte worstelen met iets veel minder idyllisch: een verdrietig gevoel, weinig energie of een overweldigend gevoel van vermoeidheid. Wat vaak wordt afgedaan als een “seizoensdipje”, kan in werkelijkheid wijzen op een herfstdepressie, ook wel bekend als seizoensgebonden depressie (SAD) — een echte en behandelbare vorm van depressie die vrouwen opvallend vaker treft dan mannen.
Waarom de herfst vrouwen harder treft
Door kortere dagen en minder zonlicht maken de hersenen minder serotonine aan (het ‘gelukshormoon’) en meer melatonine (dat slaperigheid veroorzaakt). Dit verstoort je natuurlijke slaap-waakritme. Bij vrouwen wordt deze biochemische ontregeling vaak versterkt door hormonale schommelingen, bijvoorbeeld tijdens de puberteit, zwangerschap, perimenopauze of menstruatie.
Maar ook emotionele belasting speelt bij vrouwen een rol. De herfst betekent vaak een nieuwe werk- en gezinsroutine, voorbereidingen voor de feestdagen, stijgende werkdruk en zorgverantwoordelijkheden — terwijl de energie afneemt. Het gevolg? Emotionele en fysieke uitputting.
De signalen herkennen
Een herfstdepressie komt niet altijd met dramatische symptomen. Vaak begint het bijna onopgemerkt:
- Weinig energie en aanhoudende vermoeidheid
- Te veel slapen of moeite om op te staan
- Sterke behoefte aan koolhydraten of overeten
- Geen plezier meer in hobby’s of sociale activiteiten
- Prikkelbaarheid, angst of een vlak gevoel
- Moeite met concentratie of besluitvorming
Als deze gevoelens langer dan twee weken aanhouden, is het belangrijk om actie te ondernemen.
Praktische tips om de herfst lichter te maken
Het goede nieuws: SAD is goed te behandelen. Veel vrouwen vinden verlichting met een combinatie van leefstijlaanpassingen, sociale steun en — indien nodig — professionele hulp.
1. Zoek het licht op
Zorg voor zoveel mogelijk blootstelling aan daglicht. Een wandeling van 20–30 minuten in de ochtendzon kan wonderen doen. Is dat niet mogelijk? Overweeg dan een lichttherapielamp die daglicht nabootst en helpt je stemming te reguleren.
2. Beweeg op jouw tempo
Je hoeft echt geen marathon te lopen. Een yogales, een dansje in de keuken of een korte herfstwandeling activeert de aanmaak van endorfines — je natuurlijke stemmingverbeteraars.
3. Voed jezelf zonder je gevoelens te verdoven
Het is verleidelijk om naar suiker en snelle koolhydraten te grijpen, maar probeer ze in balans te brengen met voeding die je stemming ondersteunt: omega-3 vetzuren (vis, lijnzaad), volkoren granen, bladgroenten en magere eiwitten.
4. Zoek verbinding
SAD kan je het gevoel geven dat je je moet terugtrekken — probeer dat juist niet te doen. Een telefoontje, een lachmoment of een oprechte boodschap aan een vriendin kan je eraan herinneren: je bent niet alleen.
5. Creëer je eigen herfstrituelen
Steek een kaars aan, drink een warme kruidenthee, schrijf in een dagboek of wikkel jezelf in een knuffelig dekentje en doe even helemaal niets. Deze kleine momenten van zelfzorg geven rust en energie.
6. Trek grenzen
Zeg gerust nee tegen verplichtingen die je leegzuigen. Jouw tijd en energie zijn kostbaar — bewaak ze goed. Zelfzorg maakt dat je ook beter voor anderen kunt zorgen.
7. Zoek steun, zonder schaamte
Heb je het gevoel dat je het niet alleen kunt? Aarzel niet om hulp te vragen. Een gesprek met een therapeut, cognitieve gedragstherapie (CGT), medicatie of een vitamine D-supplement kunnen uitkomst bieden. Hulp vragen is geen zwakte — het is wijsheid.
Herontdek de herfst
De herfst hoeft niet per se een seizoen te zijn waarin je het zwaar hebt. Net zoals bomen hun bladeren loslaten, kun jij ook loslaten wat je niet langer dient: prestatiedruk, perfectionisme, onrealistische verwachtingen. Laat dit een tijd zijn van bewust (en langzamer) leven, milde reflectie en herverbinden met jezelf.
Je mentale gezondheid is minstens zo belangrijk als je to-do lijst. En zelfs op de donkerste dagen blijft het licht in jou aanwezig.
