Schrijf ons als je nog nooit een leugentje hebt verteld… Wij denken dat wij van jullie geen mail gaan ontvangen! Want iedereen vertelt wel eens een leugentje. Sterker nog, jaarlijks worden er in ons land duizenden, miljoenen leugentjes verteld. Grote en kleine. Want liegen – laten we eerlijk zijn – ligt nu eenmaal in de menselijke aard.
Waarom liegen we eigenlijk? Er zijn verschillende redenen voor een leugen. Zo kennen we allemaal wel het zogenaamde ‘leugentje om bestwil’. Een leugen die we uitspreken om de ander te sparen. Ga maar eens bij jezelf na hoe je reageert op de vraag van je vriendin hoe ze er vandaag uitziet. Wedden dat je haar vaak niet de (hele) waarheid zegt. Die zou te hard aankomen en dat wil je haar niet aandoen. In de meeste gevallen gaat het hier om onschuldige leugentjes over relatief onbelangrijke onderwerpen.
Maar niet alleen liegen we om andermans bestwil. Het komt namelijk veelvuldig voor dat wij onszelf voorliegen. We houden onszelf een andere werkelijkheid voor omdat we de waarheid niet onder ogen willen komen en ons zo pijn willen besparen. Deze leugentjes helpen ons om door een moeilijke situatie heen te komen al weten we in ons achterhoofd wel dat de feiten anders liggen.
Een andere veelkomende leugen is die omwille van de privacy. Dit leugentje komt veel voor bij tieners die er niets voor voelen hun ouders deelgenoot te maken van hun leven. Maar ook door volwassen wordt er heel wat afgelogen om de privacy te beschermen. Hoeveel van ons verzwijgen de data van een moeilijk tentamen of van het rijexamen om zich daarop in alle rust te kunnen voorbereiden, ook al wordt er door anderen naar geïnformeerd. En hoeveel vrouwen houden zich de eerste maanden van hun zwangerschap niet stil, ook al wordt hen misschien gevraagd of en wanneer er een kleintje op komst is? En wat te denken van de verjaardag die we met een smoes (overwerken, hoofdpijn) afzeggen om de enkele reden dat we geen zin hebben en liever met vriendlief voor de buis zitten?
Of we een vraag met een leugen beantwoorden, hangt af van de situatie waarin we ons bevinden en van de persoon die we voor ons hebben. Zo zullen we de vraag van een vriendin hoe ze eruit ziet, zoals gezegd, vaak met een klein leugentje afdoen. Maar dat wordt anders als we haar heel goed kennen, als ze onze hartsvriendin is en er zoveel vertrouwen is dat je haar rustig met jouw mening – ook al is die dan negatief – kunt confronteren.
Hier komen we dan ook een beetje aan de kern van ons verhaal. Het uitgangspunt blijft dat iedereen wel eens een leugentje vertelt. Zolang dit geen pathetische vormen aanneemt, is er niets aan de hand. Maar toch is het goed om te beseffen dat de leugentjes die wij vertellen vaak een nog diepere, achterliggende betekenis hebben: in veel gevallen willen we onszelf beschermen tegen de reactie die de persoon voor ons zou kunnen hebben. We zijn bang dat de waarheid de relatie met die persoon zou kunnen veranderen. We vrezen de gevolgen die het vertellen van de waarheid zou kunnen hebben.
Want leugens en de waarheid vertellen hebben alles te maken met de vertrouwensband die je hebt met de persoon. Hoe meer vertrouwen er is, hoe slechter een leugentje – ook al is het voor de bestwil van wie dan ook – in de relatie past. Denk maar eens aan de relatie die jij met je vriend hebt. Het uitkomen van een leugentje, hoe klein ook, kan funest zijn voor je relatie. Daarom is het in dat soort gevallen altijd beter om te proberen zo transparant mogelijk te zijn en zo veel mogelijk met de waarheid voor de dag te komen. Juist door eerlijk te zijn en door de waarheid onder ogen te zien, kun je samen bouwen aan een relatie en krijgt de relatie diepgang. Dit geldt niet alleen voor een liefdesrelatie, maar ook voor de relatie met vriendinnen, met je ouders en andere mensen om je heen. Door de waarheid te vertellen toon je juist respect. Je vertrouwt erop dat ze met de waarheid of jouw mening kunnen omgaan en stelt ze in de gelegenheid daarop te reageren. Bovendien geeft het vertellen van de waarheid rust en dwing je er respect mee af. Je hoeft je niet in allerlei bochten te wringen om te voorkomen dat je je leugentjes door de waarheid worden achterhaald. De mensen zullen je beschouwen als een persoon die ze kunnen vertrouwen en waar ze altijd op terug kunnen vallen.
